DERNEK GÖRÜŞÜ
Sayı : 2020/01 - 26/03/2020
Konu: 2020-2021 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanacak olan Coğrafya ve Fiziki Coğrafya Lisans Programları hk.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına,
YÖK; Lisans mezunlarımızın yatay ve dikey hareketliliklerinde ve iş başvurularında mağdur olmalarını ya da iş hayatında diplomalarını kullanırken unvan ve mesleki yetki çatışması yaşamalarını ortadan kaldırmak, bu durumların açtığı sorunlar ve savrukluklara ait şikâyetleri, diploma denklik problemlerine çözüm getirmek üzere; yükseköğretimde yer alan benzer içerikli veya benzer isimli lisans programlarını yeniden isimlendiren ve eğitim alanlarına göre yeniden tasnif eden bir düzenleme yaparak, 02/11 2019 tarihinde web sayfasında duyurmuştur (URL_1).
Askıda kalma süresince yeni düzenleme ile ilgili yapılan öneri ve eleştiriler dikkate alınarak, YÖK ilgili kurulu konuyu yeniden değerlendirip, yükseköğretimde benzer içerikli veya benzer isimli lisans programlarını yeniden isimlendirilip ve eğitim alanlarına göre tasnif ederek karar almıştır. Yeni lisans programları 24 sayfa olarak, 24 Mart 2020 tarihinde, YÖK web sayfasında duyurulmuştur (URL_1). “Coğrafya Lisans Programı” bu liste içinde, 13. Sayfada 006.0314.002 kodu ile “Coğrafya” ve 17. Sayfada 006.0532.001 kodu ile “Fiziki Coğrafya” yeni lisans programı olarak yer almaktadır (URL_2) (Tablo 1).
24 Mart 2020 tarihli YÖK duyurusunda; 13. Sayfada, 006.0314.002 kodu ile “Coğrafya” yeni lisans programının “Coğrafya”, “Beşeri ve Ekonomik Coğrafya”, “Türkiye ve Ülkeler Coğrafyası” mevcut lisans programlarının birleştirilmesi ile oluşturulduğu belirtilmiştir. 1982 YÖK yasası öncesinde üniversitelerimizin coğrafya bölümlerinde her biri bir “Kürsü” olan “Beşeri ve Ekonomik Coğrafya”, “Türkiye ve Ülkeler Coğrafyası” ve “Fiziki Coğrafya”, “Yapısal Jeomorfoloji”, “Umumi Coğrafya” lisans programları birleştirilip, “Coğrafya Lisans Programı” oluşturulmuştur (Tablo 1). Bir başka ifade ile adı geçen ve coğrafya bilim dalının alt dallarını oluşturan bu programlar, zaten “Kürsü siteminin” iptal edilmesi ve “Bölüm Sistemine” geçilmesiyle 1982 yılında kaldırılmıştır. 1982 YÖK Yasasının uygulamaya girmesinden bu yana ülkemiz üniversitelerinde coğrafya eğitim-öğretimi; “Coğrafya Lisans Programı” ile verilmektedir. Yeni düzenlemede; “Beşeri ve Ekonomik Coğrafya”, “Türkiye ve Ülkeler Coğrafyası” nın Lisans Programı olarak gösterilmesi şaşırtıcıdır. “Coğrafya Lisans Programı” adının değişmeden kalması doğru bir karardır. Ancak Coğrafya Lisans Programı’nın “Sosyoloji ve Kültürel Çalışmalar (0314)” ayrıntılı alanı içinde olması hatalı bir sınıflamadır (Tablo 2).
24 Mart 2020 tarihli YÖK duyurusunda; 17. Sayfada, 006.0532.001 kodu ve “Fiziki Coğrafya” adı ile yeni bir lisans programı ihdas edilmiştir (URL_2) (Tablo 1 ve 2). “Yerbilimleri (0532)” ayrıntılı alanı içinde “Fiziki Coğrafya” adı ile yeni bir lisans programının açılmasına gerekçe olarak, “Fiziki Coğrafya”, “Fiziki Coğrafya ve Jeoloji” mevcut lisans programlarının birleştirilmesi gösterilmiştir (URL_2) (Tablo 1ve 2). 1982 YÖK Yasası ile kürsü sisteminden bölüm sistemine geçilmesi ile coğrafya bölümlerindeki bu lisans programları uygulamadan kaldırılmıştır. YÖK ilgili kurulu tarafından hazırlanan ve 02 Kasım 2019 tarihinde YÖK web sayfasında duyurulan taslakta da yer almamıştır (URL_1) (Tablo 2). Yeni ihdas edilen “Fiziki Coğrafya”; Coğrafya Bilim dalını oluşturan, “Beşeri Coğrafya” ile birlikte, 2 temel anabilim dalından biridir. Fiziki coğrafya olmadan “Coğrafya” yapılamaz. “Coğrafya Lisans Programı” varsa o zaman “Fiziki Coğrafya Lisans Programı” olmaz, olmamalıdır. İlla “Fiziki Coğrafya lisans Programı” olacaksa bu “Coğrafya Programı” içinde olmalıdır.
Sonuç olarak;
(a) Yükseköğretimde coğrafya eğitim-öğretiminde coğrafya bütünlüğünün korunması gerekir. Zira “Fiziki Coğrafya” ve “Beşeri Coğrafya” birlikteliği “Coğrafya Bilim Dalını” oluşturur. Bu alt anabilim dallarından birinin eksikliği “Coğrafya Bilim Dalını” tanımlamaz. Bu anabilim dallarından biri de tek başına “Coğrafya bilim Dalını temsil etmez. Bu bütünlüğü sağlayan “Coğrafya Lisans Programı” ismi doğrudur.
(b) 2020-2021 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanacağı ilan edilen ve “Yerbilimleri (0532)” ayrıntılı alanı içinde yer alan “Fiziki Coğrafya Lisans Programı” mükerrer bir lisans programı olarak açılmıştır. “Coğrafya Lisans Programı”; evrensel coğrafya bilim tanımı olarak, bilimsel kapsam ve içerik olarak, mesleki kazanımlar ve yeterlilikler açısından “Fiziki Coğrafya” içerir, içermek zorundadır. Coğrafya Lisans Programından “Fiziki Coğrafya” çıkarılırsa; bu programın adı “Coğrafya Lisans Programı” olmaz. Bu yüzden “Coğrafya Lisans Programı” varken “Fiziki Coğrafya Lisans Programı” açılması doğru değildir.
(c) Yapılan isim değişikliği ve yeniden sınıflandırmanın amaçlarından biri “lisans programlarını sadeleştirmek, benzer isimli ve mükerrer programları birleştirmek” olarak beyan edilmesine karşın, “Coğrafya Lisans Programı” varken “Fiziki Coğrafya Lisans Programı” açılması bu düzenlemenin yapılmasının temel gerekçeleri ile de ters düşmektedir.
(d) Eğer Coğrafya yükseköğretiminde eğitim-öğretim kalitesinin arttırılması, uzmanlaşmanın sağlanması, mesleki kazanımlar ve yeterliliklerin Avrupa yeterlilikler Çerçevesindeki hedefler ile uyumluluk sağlanması isteniyorsa; Coğrafya bütünlüğü bozulmadan, o bütünlüğü sağlayan “Fiziki Coğrafya” ve “Beşeri Coğrafya” anabilim dalları, aynı “Coğrafya Bölümü” içinde ağırlıklı programlar olarak yer alabilir.
Jeomorfoloji Derneği Yönetim Kurulu
İlgili linkler:
Ekleri:
Tablo 1: 2020-2021 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanacak olan lisans bölüm/program isimleri listesinde yer alan “Coğrafya Lisans Programları” (URL_2).
Tablo 2: 2020-2021 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanacak olan lisans bölüm/program isimleri (URL_2).
Türkçe
English
